Mehmet Ertan, Doctoral Candidate at the Atatürk Institute for Modern Turkish History at Boğaziçi University, 2016

This dissertation scrutinizes the politicization of Alevism in the 1990s. The politicization of Alevi identity as the basis of a socio-political movement is shaped by cultural turn of politics stemming from debates on postmodernism, multiculturalism and globalization but the Alevi movement has never been a classical identity movement. Its ambivalent characteristics, which derive from a heterodox cosmology, ethnic pluralism, and geographical distribution, makes Alevism’s availability as a defining component of identity movement difficult. Despite this ambivalence, historical massacres provide Alevi identity with a stable foundation. The ambivalence of Alevi identity and fear of new massacres shape the dynamism of its politicization. In this regard, the Alevi movement, which politicizes without direct reference to Alevi identity, focuses on universal ideologies that provide for equal coexistence of Alevis and non- Alevis. Citizenship and secularism have thus become key concepts of the Alevi movement.

After analysis of the structural framework of Alevi politicization, this dissertation examines its dynamism of Alevism through the main agents of the movement in the 1990s: Alevi associations and the Peace Party. Various defi- nitions and historiographies of Alevism developed by these associations as well as their differentiated positions toward political parties and state structures demonstrate the contested associational domain of Alevi politics. At another level, discussions during the formation of the Peace Party and its subse- quent failure demonstrate the difficulty of using Alevism as an ideological source for a party. Thus, this dissertation underscores the multidimensional relation between culture and politics.

Özet: “Aleviliğin Politikleşmesi: Alevi Kimlik Siyasetinin İmkan ve Kısıtlılıkları”

Mehmet Ertan, Doktora Adayı, 2016, Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü

Bu tez 1990’lı yıllarda Aleviliğin politikleşmesini incelemektedir. Aleviliğin bir kimlik siyasetine kaynaklık edecek şekilde politikleşmesi, postmodernizm, çokkültürcülük ve küreselleşme tartışmalarının siyasetin dilinde yarattığı kültürel dönüşümle yakından ilişkili olsa bile, Alevi hareketi klasik bir kimlik siyaseti yürütmemiştir. Aleviliğin heterodoks kozmolojisi, Alevilerin etnik heterojenliği ve demografik dağılımının yarattığı belirsizlik hali, Aleviliğin bir kimlik siyasetine kaynaklık etmesini zorlaştırmıştır. Bu belirsizlik hali içinde Alevi kimliğine sabitlik kazandıran tarih boyunca maruz kalınan katliamlar olmuştur. Kimliğin belirsizlik hali ve yeni katliamlara maruz kalma korkusu, Alevi politikleşmesinin temel yörüngesini belirleyen unsurlar olmuştur. Alevi hareketi spesifik olarak Alevi kimliğine referansla politikleşen bir kimlik siyaseti olmanın ötesine geçerek, Alevilerin Alevi olmayanlarla eşit düzlemde var olmasını sağlayacak evrensel kavramlar üzerinden politikleşen bir hareket olmuştur. Bu bağlamda, yurttaşlık ve sekülarizm Alevi politikleşmesinin temel köşe taşları olmuştur.

Bu tez Alevi politikleşmesinin yapısal özelliklerini ortaya koyduktan sonra, bu politikleşme mekanizmasını Alevi hareketinin özneleri üzerinden derinleştirmeyi amaçlamaktadır. Bu anlamda Alevi hareketinin özneleri Alevi dernekleri ve Barış Partisi olmuştur. Alevi derneklerinin, Aleviliğin tanımı ve tarihi konusundaki ihtilafları ve devletle ve siyasi partilerle ilişkilenme biçimlerindeki farklılıklar Alevi dernekler siyasetinin çatışmalı yapısını ortaya koymaktadır. Barış Partisinin kuruluş sürecindeki tartışmalar ve siyasi başarısızlığı ise Alevilik üzerinden kimliğin politikleşmesi sürecindeki güçlüklere işaret etmektedir. Bu bağlamda, bu tez kültür ve siyaset arasındaki çok boyutlu ilişkinin de altını çizmeye çalışmaktadır.