Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü olarak, Dr. K. Mehmet Kentel’in (İstanbul Araştırmaları Enstitüsü) 16 Aralık 2022 tarihinde, saat 14.00’da, Atatürk Enstitüsü – Seminer Odası’nda gerçekleştireceği “1870 Büyük Beyoğlu Yangını ve On Dokuzuncu Yüzyıl İstanbul’unun Ekolojik Krizi” isimli konuşmasına hepinizi bekleriz.

İlgili seminere okul dışından katılmak isteyenlerin en geç 14 Aralık 2022 tarihi mesai bitimine kadar cemre.unaldi@boun.edu.tr adresine isimlerini bildirmelerini rica ederiz.

Özet:

5 Haziran 1870’te Feridiye Sokağı’nda başlayan yangın Beyoğlu’nun neredeyse yarısını yok etti. Yaklaşık iki bin kişiyi öldüren, binlerce insan ve insan olmayanı yaralı ve evsiz bırakan felaket, Naum Tiyatrosu, Hotel Luxembourg, Bon Marché, İngiliz Sefarethanesi, Galata Saray gibi, yüzyıl ortası Beyoğlu’nun en meşhur kurumlarını yakmıştı. İstanbul kent tarihyazımı, modern Pera’nın büyük ölçüde bu yangından sonra yaratıldığını anlatagelmiştir. Aynı şekilde yangınların kentin sosyal ve mimari karakterini belirleyen en kalıcı ve güçlü etken olduğu da literatürdeki genel geçer kabullerden biridir. Ancak bu kabuller, yangını kentin çevre tarihinin bir parçası, insan olmayanların birincil aktörlüğüyle şekillenen materyal bir olay olarak görme konusunda yetersiz kalır ve yangın tarihini, ex-post-facto inşa süreçleriyle sınırlandırır. Yangını mümkün kılan karmaşık süreçlerin belirli bir anda nasıl cisimleştiğini görmek için, çevre tarihinin araçlarını kullanmak gerekir.

Bu konuşmada, 1870 Pera Yangını’nın, insan ve insan olmayan aktörlerin etkileşimini merkeze alan bir mikrotarihini sunuyorum. Böylece felaketi, modern öncesi kent dokusunun yangınlara teşne yapısının doğal ve kaçınılmaz bir sonucu olarak değil, on dokuzuncu yüzyıl İstanbul’unun içinden geçmekte olduğu ekolojik krizin hem bir tezahürü hem de tekil bir aktörü olarak anlatmanın yollarını arıyorum.

Biyografi:

K. Mehmet Kentel doktorasını 2018 yılında University of Washington’dan, “Assembling ‘Cosmopolitan’ Pera: An Infrastructural History of Late Ottoman Istanbul” başlıklı teziyle aldı. Hâlihazırda İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde Araştırma Projeleri Yöneticisi olarak çalışıyor ve YILLIK: Annual of Istanbul Studies dergisinin sorumlu editörlüğünü yürütüyor. Araştırmaları ve ilk kitap projesi geç Osmanlı İstanbul’unun çevre tarihi üzerine yoğunlaşan Kentel’in makaleleri çeşitli derleme kitaplarda ve Journal of the Ottoman and Turkish Studies Association ve Muqarnas gibi dergilerde yayımlandı. 2017 yılında Koç Üniversitesi ANAMED’de açılan Yusuf Franko’nun İnsanları: Bir Osmanlı Bürokratı’nın Karikatürleri sergisinin danışmanlığını ve metin yazarlığını, 2019 yılında İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde açılan Hafıza-i Beşer: Osmanlı Yazmalarından Hikâyeler sergisinin küratörlüğünü yaptı.