An abstract of the thesis of Azer Kiliç for the degree of Master of Arts from the Ataturk Institute for Modern Turkish History to be taken September 2006

Gender and Social Policy in Turkey: Positive Discrimination or a Second-Class Female Citizenship?

This thesis examines the gender-specific provisions of social security and labor legislations in Turkey. The development of the gendered policies in question is traced back through the modern history of Turkey, focusing on normative amendments in the legislation and the related discourses of the policy-making elites on the base of parliamentary discussions. The thesis aims to explore the gender norms and relations which are embedded in the policies pointing at the conceptualizations and assumptions on gender roles, family structure, parental responsibility, sexual division of labor, etc. signified by the policies and discourses. This analysis revolves around the main question of the thesis, that is, whether the specific benefits and “protections” provided to women mean a positive discrimination to satisfy specific needs and to compensate disadvantages and so, to facilitate women’s equal participation in society, or they reinforce the underlying gender norms and relations which define needs in gendered terms and create gender injustice, leading to a second-class citizenship for women. Despite the variety of discourses and policy-areas, the thesis argues that the underlying common assumptions and principles represent women as a weaker, vulnerable group in need of special protection and largesse, stigmatizing them as “the destitute.” The regulations reinforce the conditions of familial dependency and the gendered division of labor both in the domestic sphere and paid employment, confining women to traditional gender roles. However, recently some normative changes also have been observed in the policies, which can be interpreted as promising for the transformation of existing gender relations.

Atatürk Ilkeleri ve Inkilap Tarihi Enstitüsü’nde Yüksek Lisans derecesi için Azer Kiliç tarafindan Eylül 2006’da teslim edilen tezin kisa özeti

Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Sosyal Politika: Pozitif Ayrimcilik mi, yoksa Kadinlar için Ikinci Sinif Vatandaslik mi?

Bu tez, Türkiye’de sosyal güvenlik ve çalisma hayatina iliskin düzenlemelerin toplumsal cinsiyet temelindeki uygulamalarini incelemektedir. Mevzuatta görülen normatif degisikliklere ve siyasi seçkinlerin yasama sürecindeki ilgili söylemlerine odaklanarak söz konusu cinsiyetlendirilmis politikalarin modern Türkiye tarihi boyunca gelisiminin izi sürülmektedir. Tez, bu politika ve söylemlerin isaret ettigi toplumsal cinsiyet rolleri, aile yapisi, ebeveyn sorumlulugu, cinsiyete dayali is bölümü vb. üzerine kavramlara ve varsayimlara bakarak söz konusu politikalarin temelindeki toplumsal cinsiyet norm ve iliskilerini incelemeyi amaçlamaktadir. Bu tahlil tezin temel sorusu etrafinda sekillenmektedir: kadinlara saglanan söz konusu özel haklar ve “korumalar” belirli ihtiyaçlari karsilamaya ve dezavantajlari telafi etmeye yönelik ve dolayisiyla kadinlarin topluma esit katilimini kolaylastiracak bir pozitif ayrimcilik örnegi midir; yoksa, ihtiyaçlari cinsiyetlendirerek tanimlayan ve toplumsal cinsiyet adaletsizliklerini yaratan temeldeki toplumsal cinsiyet norm ve iliskilerini güçlendirmekte ve kadinlar için ikinci sinif bir vatandasliga mi yol açmaktadir? Sonuç itibariyle, söylemlerin çesitliligine ve politika alaninin genisligine ragmen, bunlarin temelindeki hakim varsayim ve ilkelerin kadinlari özel korumaya ve ihsana ihtiyaç duyan, nispeten zayif ve savunmasiz bir grup olarak temsil ettigi ve onlari “muhtaç” olarak damgaladigi görülmektedir. Düzenlemeler kadinlari geleneksel toplumsal cinsiyet rollerine hapsedip, aileye bagimliligi ve gerek ev içinde gerekse emek piyasasinda cinsiyete dayali is bölümünü güçlendirmeye yöneliktir. Öte yandan, son dönemde mevcut toplumsal cinsiyet iliskilerinin dönüstürülmesi açisindan umut verici olarak degerlendirilebilecek bir takim normatif degisiklikler de gözlemlenmektedir.