An abstract of the thesis of Emmanuel Huntzinger for the degree of Master of Arts from the Atatürk Institute for Modern Turkish History to be taken September 2004

Politics of Cultural Change and Religious Discourse in the Nineteenth Century Ottoman Empire and Qajar Persia

This thesis looks at the dynamics of rapid changes affecting cultures, discourses and ideologies in the early modern Ottoman and Qajar empires up to the constitutional revolutions of the early twentieth century. Both polities, under the political pressure and intellectual inspiration of Western Europe, engaged in technical and political reforms, by the hands of their governments. Along with them, far-reaching cultural changes occurred, re-shaping the empires’ symbolic dimension, altering the meanings of all components of the social world. In the early modern Middle East, an important dynamic for intellectual innovation was the use of Islamic idiom in new specific discourses. Cultural changes were closely related to social ones, in a double-sense causal relationship. The dominant elites, especially the Hamidian regime in the Ottoman Empire and higher shi’i clergy in Persia, used religious discourses to naturalize their privileged social positions. They constructed these discourses according to their interactions with other strategic actors, and the effectiveness of their symbolic violence relied for a large part on the good-will of third parties willing to diffuse and enforce the official creed. Opposing the domination discourses, a number of resistance cultures appeared. The interstices of power in peripheries were filled with local symbolic constructions partly opposing the central one. Opposition ideologies, developed in places of exile and sustained by political subversion in the centers, frontally challenged the official discourses. Endogenous cultural confrontation, both by clandestine activism and during direct political conflicts, thus accounts for cultural change and the birth of ideologies in the early modern Middle East.

Atatürk Ilkeleri ve Inkilap Tarihi Enstitüsü’nde Yüksek Lisans derecesi için Emmanuel Huntzinger tarafindan Eylül 2004’te teslim edilen tezin kisa özeti

On Dokuzuncu Yüzyildaki Osmanli ve Kacar İmparatorluklarinda Kültürel Degisimlerin ve Dini Söylemlerin Siyasetleri

Bu tez, modernlesme asamasinin baslangicindan yirminci yüzyilin baslarindaki anayasal reformlara kadar olan dönemde Osmanli ve Kacar imparatorluklarinda kültür, söylem ve ideoloji açisindan meydana gelen hizli degisimlerin dinamiklerini ele almaktadir. Her iki devlet, Bati Avrupa’nin siyasi baskilari ve entellektüel ilhamlarinin etkisinde kalarak kendi hükümetlerinin çabalariyla idari ve siyasi reformlara girismislerdir. Bu reformlar sirasinda imparatorluklarin sembolik boyutlarini degistiren ve ayni zamanda toplumsal alanlari olusturan bilesenlere yeni anlamlar katan derin kültürel degisimler meydana gelmistir. Modern Orta Dogu’nun erken dönemlerinde entellektüel yeniligi saglayan önemli bir unsur, islami dilin yeni söylemlerde kullanilmasidir.Kültürel degisimler toplumsal degisimlere çift tarafli bir neden sonuç iliskisi ile bagliydi. Baskin elit guruplar, özellikle de Osmanli’da 2.Abdülhamit yönetimi ve Iran’daki yüksek Sii ulema, kendi sosyal konumlarini mesrulastirmak için dini söylemlerden yararlandilar. Söylemlerini diger önemli unsurlarla olan etkilesimlerine göre biçimlendirdiler. Sembolik siddetlerinin etkili olmasi büyük oranda diger unsurlarin resmi inanci yaymaya ve uygulamaya ne kadar gönüllü olduguna bagliydi. Hakim söylemlere karsi olarak çesitli direnisçi kültürler ortaya çikti. Hakim gücün merkezine uzak yerlerde olusan çatlaklari, merkeze muhalif olan yerel sembolik olusumlar bir ölçüde doldurdu. Sürgün bölgelerinde ortaya çikip merkezdeki gizli örgütlenmelerle beslenen muhalif ideolojiler, resmi söylemlere dogrudan karsi çikmaya basladilar. Böylece, modern Orta Dogu’nun erken dönemindeki kültürel degisimleri ve ideolojilerin dogmasini, iç dinamiklerden kaynaklanan ve hem yeraltindaki hareketler hem de açik siyasi mücadeleler biçiminde ortaya çikan kültürel çatisma açiklamaktadir.