An abstract of the thesis of Hakkı Başgüney for the degree of Master of Arts degree from the Atatürk Institute for Modern Turkish History to be taken September 2007

Sinematek (Turkish Cinémathèque Association): Cinema and Political Debate in Turkey Between 1965-1980

This thesis examines Sinematek Association, which was a specific phenomenon among many other cultural and social projects of the 1960s. It was established on August 25, 1965 by passionate cinema followers and lasted till the military coup d’etat of 1980. The thesis focuses on the effects of the social and cultural atmosphere of the 1960s and 1970s on the evolution of the Sinematek association, and the impact of the Association on the shaping of the general political atmosphere. This thesis seeks to uncover the decade between 1965 and 1975, which was the heyday of the association, that is considered as a period of transformation in Turkish cinema, just like other transformations in theatre and literature, as artistic activities were diffused in the public life. I argue that an artistic environment took shape in which political discussions were made possible. Interaction with the public sphere and the desire for a utopian new society were the essential characteristics of this generation. In this period, the intellectuals and youth in Turkey defined themselves in relation to the political & socio- economic problems of their country. This critical consciousness naturally found expression in the cultural sphere. Therefore, the main concern of this study will be to map the elements of this intellectual or political movement via an analysis of this institution. To put it differently, my hypothesis is that Sinematek and other cinema circles in the 1960s and in the early 1970s can give us the opportunity to understand the atmosphere of Turkey in that period as they reflected, sustained and expressed generally the significant intellectual and political orientations of their period.

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü’nde Yüksek Lisans derecesi için Hakkı Başgüney tarafından Eylül 2007’de teslim edilen tezin kısa özeti

Sinematek (Türk Sinematek Derneği): 1965-1980 Arasında Sinema ve Politik Tartışma

Bu tez 1960’lı yılların pek çok diğer sosyal ve kültürel projelerinin yanı sıra kayda değer bir fenomen olan Türk Sinematek derneğini incelemektedir. Bir çok sinema sevdalısı tarafından 25 Ağustos 1965’te kurulan dernek 12 Eylül askeri darbesine kadar varlığını sürdürmüştür. Bu tez 1960 ve 1970’lerin kültürel gelişmelerinin derneğin gelişimi üzerindeki etkilerini ve derneğin genel politik atmosferin biçimlenmesindeki rolünü incelemektedir. Bu tez, derneğinde en üretken dönemi olan 1965-1975 aralığını, Türk sinemasındaki dönüşümlerle birlikte diğer alanlarda da tiyatro ve edebiyat gibi, dönüşümlerin yaşandığı bir dönem olarak değerlendirmekte ve bu dönemde kültürel faaliyetlerin kamusal hayata çok daha fazla mal olduğu tespitini yapmaktadır. Ayrıca tezde bu dönemde politik tartışmaların yapılabildiği bir sanatsal ortamın oluştuğunu iddia edilmektedir. Bunun yanı sıra, o dönemki gençlerin ve entelektüellerin temel karakteristikleri olarak kamusal alanla etkileşim ve yeni, ütopik bir toplum isteğinin belirleyici olduğu düşünülmektedir. Bu dönemde, entelektüeller ve gençlik, kendilerini ülkenin politik, ekonomik-sosyal problemleriyle ilişkileri içerisinde tanımlamaktaydılar. Bu eleştirel yaklaşımın tabii ki kültürel alanda da yansımaları oluyordu. Dolayısıyla bu tezin temel amacı bu derneğin analizi üzerinden dönemin entelektüel ve politik hareketlerinin özelliklerini saptamak olacaktır. Daha farklı bir şekilde ifade edersek, benim hipotezim, Sinematek derneği ve diğer sinema gruplarının, 1960’ların ve erken 1970’lerin önemli politik ve entelektüel yaklaşımlarını yansıttıkları, ifade ettikleri ve o dönem dair bilgi sağladıkları ölçüde, dönemin genel atmosferinin anlamamı sağladıklarıdır.