An abstract of the thesis of Mehmet Kiliç, for the degree of Master of Arts from The Ataturk Institute for Modern Turkish History of Bogaziçi University to be taken in September 2008

Abstract

This thesis analyzes Ottoman tonbaku imports from Iran and its sociocultural implications. This study examines the possibility of success of public economic policies that did not take society and social groups into consideration in the economic decision process within the context of the tonbaku trade. This work takes smuggling as a case to study this argument. The Ottoman state imported tonbaku from Iran owing to its own low domestic production. Thus, this circumstance led to the domination of Iranian merchants and the Shiite Ulama, who collected religious taxes from this trade, on the tonbaku market in the Ottoman Empire. The state also monopolized the tonbaku trade with Iran to maximize its revenue, giving a concession to Société du Tombac, known as the Tonbaku Monopoly, in 1891. The Ottoman government and the Monopoly did not take the merchants and the Ulama groups into consideration in the decision process and preferred to continue a high price policy. However, the establishment of the Monopoly and the price policy contributed to a severe smuggling and consumption of smuggled tonbaku. Thus, the income of the state from the trade decreased. Additionally, the Monopoly was abolished in 1914.

Bogaziçi Üniversitesi Atatürk Ilkeleri ve Inkilap Tarihi Enstitüsü’nde Yüksek Lisans Derecesi için Mehmet Kiliç tarafindan Eylül 2008’de teslim edilen tezin kisa özeti

Özet

Bu tezin konusu Osmanlinin Iran’dan tonbaku ithalatini ve sosyokültürel uzantilarini analiz etmektir. Bu çalisma ekonomik karar sürecinde toplumu ve toplumsal gruplari dikkate almayan kamu iktisadi politikalarinin uygulanabilme sansini tonbaku ticareti baglaminda inceler. Bu çalisma argümanini arastirmak için kaçakçiligi “olay/sorunsal” olarak alir. Osmanli devleti yerli üretimi sinirli oldugu için Iran’dan tonbaku ithal etmekteydi. Bu durum ise Iranli tüccarlarin ve bu ticaretten dini vergiler alan Sii Ulema’nin, Osmanli Imparatorlugunda tonbaku pazari üzerinde dominant olmalarina neden oldu. Osmanli devleti ise gelirini arttirmak için Iran’la olan tonbaku ticaretini tekellestirip bu hakki Tonbaku Rejisi olarak taninacak Société du Tombac sirketine 1891’de vermistir. Osmanli hükumeti ve Reji ekonomik karar alma sürecinde tüccar ve Ulema gruplarini dikkate almamislar ve ayni zamanda yüksek fiyat politikasi sürdürmeyi tercih etmislerdir. Fakat, tekelin kurulusu ve fiyat politikasi keskin bir kaçakçiliga ve kaçak tonbaku tüketimine neden olmustur. Böylece, devletin tonbaku ticaretinden gelirleri düsmüs ve Reji de iflas ederek 1914’te lagvedilmistir.