An abstract of the Thesis of Nilay Özok for the degree of Arts from the Atatürk Institute for Modern Turkish History to be taken September 2004

“Social Development” as a Governmental Strategy in the Southeastern Anatolia Project (GAP)

This thesis examines the emergence and transformation of social development as a governmental strategy within the Southeastern Anatolia Project (GAP) in the 1990s. GAP, which emerged as an infrastructure project to build dams, irrigation canals and hydroelectricity stations in the Tigris-Euphrates river basin in the 1970s, was transformed into an integrated development project in the early 1990s in which social development was a significant concern. In the late 1990s, under the impact of the shifting of the global development practice from state-led to market-led models, GAP adopted the discourse of “sustainable human development,” which entailed a novel notion of “social development” reconfigured in accordance with the neo-liberal development practices. Since the 1960s, governmental regional development concerns in Turkey were intermingled and became an instrument of managing the Kurdish population which since the early Republican era has had a tense relation with the state. Thus, in the GAP case, dealing with the Kurdish question has become the most significant rationale for the governmental efforts to bring social development to the east. Therefore the notion of “social development” GAP entailed should be considered as a governmental strategy set forth as a means of the governmental aspiration to manage the population living in the region. Considering this relation between the regional development policies and the Kurdish question this thesis looks at the notion of “social development” within GAP through an exploration of the governmental rationalities underlying its emergence and transformation, the technologies it deployed and the processes of subject-formation it entailed. In this manner, the study aims to bring a critical approach to studies on GAP in which “development” is taken as a given entity without being subjected to criticism.

Atatürk Ilkeleri ve Inkilap Tarihi Enstitüsü’nde Yüksek Lisans derecesi için Nilay Özok tarafindan Eylül 2004’te teslim edilen tezin kisa özeti

Güneydogu Anadolu Projesi’nde Bir Yönetim Stratejisi Olarak “Sosyal Kalkinma”

Bu tez, 1990’li yillarda Güneydogu Anadolu Projesi’nde bir yönetim stratejisi olarak “sosyal kalkinma” nin ortaya çikisini ve dönüsümünü incelemektedir. 1970’li yillarda Firat-Dicle havzasinda bir dizi baraj, sulama kanali ve hidroelektrik enerji santrali kurmak üzere altyapi projesi olarak ortaya çikan GAP, 1990’li yillarin baslarinda sosyal kalkinmnin önemli bir mesele oldugu bir “entegre kalkinma projesi” ne dönüstürüldü. GAP, 1990’li yillarin sonlarinda ise, devlet-eksenli kalkinmadan piyasa eksenli kalkinma modeline geçen küresel kalkinma söyleminin etkisi altinda, neo-liberal kalkinma pratiklerinin gereklerine göre yeniden yapilandirilan farkli bir “sosyal kalkinma” nosyonuna sahip olan “sürdürülebilir insani gelisme” söylemini benimsedi. Türkiye’de 1960’li yillardan beri hükümetlerin bölgesel kalkinma kaygilari, erken Cumhuriyet döneminden beri yönetimle gerilimli bir iliskisi olan Kürt nüfusunu kontrol etme kaygilariyla iç içe geçti ve hatta bunun bir araci oldu. Dolayisiyla GAP örneginde de Kürt sorunuyla basetme, hükümetlerin Dogu’ya sosyal kalkinmayi getirme çabalarinin altinda yatan en önemli rasyonel oldu. Bu yüzden, GAP’in içerdigi sosyal kalkinma da, devletin bölgedeki nüfusu kontrol etmek için ortaya koydugu bir yönetim stratejisi olarak düsünülmelidir. Kürt sorunu ile bölgesel kalkinma politikalari arasindaki bu iliskisellikten yola çikarak bu tez GAP’taki sosyal kalkinma nosyonunu, ortaya çikisi ve dönüsümünün altinda yatan yönetimsel rasyonellere, kullanilan teknolojilere ve öngörülen özne-olusturma süreçlerine bakarak incelemektedir. Bu sekilde, bu tez, “kalkinma” kavramini elestirmeden verili bir bütün kabul eden GAP üzerine yapilmis çalismalara elestirel bir bakis açisi sunmayi amaçlamaktadir.