This dissertation explores sources of legal consciousness of environmental movements in Turkey by focusing on three local-based rural movements (Akbelen, Avdan, Deştin). Legal consciousness, which refers to both state and non-state law, is briefly defined as one's view and understanding of law, rights, and justice. I suggest that the legal consciousness of environmental movements in rural areas derives from "historical/territorial rights" and "relations of production" for local communities, and the understanding of "commons" for the environmental organizations/defenders, rather than the administrative law for environmental protection. The motivational ground of the struggle for local communities is the rights that they believe they have since they have lived for generations and made their livelihoods by agriculture in spaces under environmental assault. Both local communities and environmentalists see those spaces as "commons". That is why they defend that they are right in their struggle. This argument is discussed through the roles of space, law and legality, and institutions and institutionalization, based on field visits, interviews, and (social) media research. The ties with space play a triggering role in the motivations of a struggle; in the field of law and legality environmental movements run a counter-hegemonic struggle; and their engagement with law and the institutions (environmentalists, state, experts, and media) facilitates their institutionalization (and vice versa) and create venues for transformation and sharing of legal consciousness.

Bu tez, Türkiye'deki çevre hareketlerinin hukuk bilincinin kaynaklarını üç yerel tabanlı kırsal harekete (Akbelen, Avdan, Deştin) odaklanarak araştırmaktadır. Hem devlet hukukuna hem de devlet dışı hukuka atıfta bulunan hukuk bilinci, kısaca kişinin hukuk, haklar ve adalet hakkındaki görüşü ve anlayışı olarak tanımlanmaktadır. Kırsal alanlardaki çevre hareketlerinin hukuk bilincinin, çevre korumaya yönelik idari hukuktan ziyade, yerel topluluklar için "tarihsel/teritoryal haklar" ve "üretim ilişkilerinden", çevre örgütleri/savunucuları için ise "müşterekler" anlayışından kaynaklandığını öne sürüyorum. Yerel topluluklar için mücadelenin motivasyon kaynağı, çevresel saldırı altındaki alanlarda nesiller boyunca yaşamış ve tarımla geçimlerini sağlamış olmaları nedeniyle sahip olduklarına inandıkları haklardır. Hem yerel topluluklar hem de çevreciler bu alanları "müşterek" olarak görmektedir. Bu nedenle de mücadelelerinde haklı olduklarını savunmaktadırlar. Bu argüman, saha ziyaretleri, görüşmeler ve (sosyal) medya taramasına dayanarak mekânın, hukuk ve yasallığın ve kurumlar ve kurumsallaşmanın rolleri üzerinden tartışılmaktadır. Mekânla kurulan bağlar mücadele motivasyonlarında tetikleyici bir rol oynamakta; hukuk ve yasallık alanında çevre hareketleri karşı-hegemonik bir mücadele yürütmekte; hukuk ve kurumlarla (çevreciler, devlet, uzmanlar ve medya) kurdukları ilişki ise (tersi de geçerli olmak üzere) kurumsallaşmalarını kolaylaştırmakta ve hukuk bilincinin dönüşümü ve paylaşımı için mecralar yaratmaktadır.