ATASeminars: "Sadrazam Tunuslu Hayreddin Paşa – Diktatörü Dizginlemek" by Dr. Mehmet Ali Neyzi

Özet:

Çerkez bir köle olarak küçük yaşta İstanbul’a getirilen Hayreddin’i, Tunus valisi Ahmed Paşa yanına alır. Hayreddin Tunus’ta aldığı özel eğitim sonrası bakanlığa kadar yükselir. Ancak siyasi çekişmeler nedeniyle Fransa’ya gider ve 1867’de Türkçe’ye “En Emin Yol” olarak tercüme edilen eserini Arapça ve Fransızca olarak yayınlar. Kitabında İslam aleminde bir liderin (İmam) varlığının kaçınılmaz olduğunu ancak başarılı bir yönetim için bir danışmanlar heyeti (Şura) teşkili ile karar mekanizmasında bir kontrol sistemi oluşturulması tezini detaylı olarak işlemiştir. Kitap bilahere Istanbul’da Arapça ve Osmanlıca olarak da basılır ve çok ilgi çeker.

Hayreddin 1870 yılında Tunus’a döner ve üç yıl sonra Başbakan olur ancak 1877’de istifa eder. Ertesi sene Sultan Abdülhamid kendisini İstanbul’a davet eder ve bir süre sonra Sadrazamlığa yükseltir. Hayreddin Paşa 8 ay süren bu dönem sonrasında Padişah’a sözlü ve yazılı olarak danışmanlık yapmaya devam eder fakat ileriki yıllarda kendisine teklif edilen Sadrazamlık görevini iki kere reddeder.

Bu seminerde önce Tunuslu Hayreddin Paşa’nın hayatı incelenecek daha sonra kitabı ve yönetim tezleri değerlendirilecektir. Üçüncü bölümde Sadrazamlık dönemi ele alınacak ve son olarak da Osmanlı arşivlerinde yer alan Sultan Abdülhamid ile tafsilatlı yazışmaları irdelenecektir. Tunuslu Hayreddin Paşa 1890 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. 

 

Kısa Biyografi:

1980 yılında Princeton’dan mühendis olarak mezun oldu, Osmanlı tarihine ilgisi üniversite yıllarında başladı. Arçelik, Ram, Aygaz, Vestas ve STFA gibi şirketlerde çalıştı.

2015 yılında kabul edildiği Beyrut Amerikan Üniversitesi tarih bölümü doktora programını 2021 yılında tamamladı. Doktora tezini Sultan Abdülhamid’in Aşiret Mektebi üzerine yazdı.

Önümüzdeki dönemde genç tarihçileri eğitmeyi ve Osmanlı arşivlerini kullanarak uluslararası yayın yapmalarına destek olmayı amaçlamaktadır. Üç çocuk ve üç torun sahibidir.

 

Zoom linki için: cananblkn@gmail.com