NARE EYLÜL - Küresel ile Kanal Arasında: Şahintepelilerin Barınma ve Kent Hakkı

Neoliberal kentleşme politikalarının kıskacında İstanbul'un maruz kaldığı "yaratıcı yıkım" neredeyse 40 yıldır gündemde. Gelinen noktada, bu çalışmanın başlığına ilham veren "İstanbul, Küreselle Yerel Arasında" (1999) derlemesindeki yazarların gözlemlediği ve tartıştığının aksine, İstanbul'un dönüşümü, küresel kent modelinin beklentilerinin hiç de gerisinde kalmayıp hayal gücünün de ötesine geçmiş durumda. Nitekim, Kuzey ormanlarının kalbinde açılan 3. Köprü ve 3. Havalimanı projelerinden sonra Başkan Tayyip Erdoğan'ın kendi deyimiyle en büyük "çılgın projesi" Kanal İstanbul Projesi (KİP) bu hayal gücünün sınırsızlığına işaret ediyor. Bu kapsamda bir dönüşüm, kentin eski çeperlerini de benzeri görülmemiş bir hızla metalaşma ve piyasalaşmaya açıyor. 

KİP'in son açıklanan güzergahının hemen batısında kalan Şahintepe mahallesi içinse, bölgede öngörülen dönüşüm projesi, yerinden edilme, borçlandırılma ve mülksüzleştirme tehlikelerini beraberinde getiriyor. Tapulu tarım arazilerinde izinsiz inşa edilmiş bu yarı-düzensiz mahallenin hemen hepsi kendi yerinde ikamet eden sakinleri, 2o2o yılından beri sürekli değişen imar planlarının ve çelişen resmi açıklamaların karşısında ve neoliberal kentleşme politikaların getirdiği değişimlerin farkında, barınma ve kent hakkı mücadelesi veriyorlar. Bu çalışma, mahalle sakinlerinin, birikmiş duygusal ve kolektif emekleriyle destekledikleri mülkiyet iddialarına ve süreçte deneyimledikleri belirsizliklerin etkilerine bilhassa dikkat etmektedir. Kapsamlı bir saha çalışması ve ilgili plan ve mahkeme dokümanlarının incelemesine dayanan bu tez, değişen konut ve kentleşme politikalarını Şahintepe Mahallesi için öngörülen dönüşüm rejimi ve bu bağlamda devam eden itiraz süreciyle birlikte incelemektedir.

 

 

The "creative destruction" to which Istanbul has been subjected in the grip of neoliberal urbanization policies has been on the agenda for almost 40 years. At present, contrary to what the authors of the edited volume "Istanbul: Between the Global and the Local" (1999), which inspired the title of this study, had observed and discussed at the turn of the century, far from falling short of the global city expectations, Istanbul's urban trans-formation has surpassed the millennial imagination. Indeed, after the 3rd Bridge and 3rd Airport projects opened in the heart of the northern forests, President Tayyip Erdoğan's "crazy project", as he calls it, the Istanbul Canal Project (ICP), evidences the unlimited scope of this imagination. In this scope, former peripheries of the city have been the targets of this transformation frenzy and opened for excessive commodification and marketization at an unprecedented momentum. 

For the neighborhood of Şahintepe, situated just west of the last announced route for the ICP, the transformation plan projected in the area holds the danger of displacement, in-debtedness, and dispossession. Aware of the changes brought about by neoliberal urbani-zation policies, the inhabitants of this quasi-irregular neighborhood, almost all of whom are owner-occupiers, have been struggling for their right to housing and to the city in the face of constantly changing zoning plans and contradictory official statements since 2o2o.  This thesis pays specific attention to the residents' claims to property based on their affective and collective labor accumulated in the neighborhood and the effects of the uncertainties experienced in the process. Drawing on extensive fieldwork and perus-ing relevant plans and court decisions, this thesis examines the changing housing and ur-banization policies alongside the proposed transformation regime and the ongoing con-testation against it in Şahintepe.

 

Turkish