Berra Zeynep Dodurka - Türkiye'de Piyasasının Yeniden Yapılanması: Şeker Piyasasından Şeker Pancarı Tarımına
Bu tez, neoliberal küreselleşme bağlamında Türkiye şeker piyasasının yeniden inşasını incelemektedir. Çalışma, neoliberalizmi sosyal ve politik olarak inşa edilmiş bir süreç olarak ele alarak piyasanın yeniden yapılanma sürecini ve sonucunda ortaya çıkan piyasa dinamiklerini hem ulusal hem de yerel düzeylerde analiz eder. İlk olarak, şeker üretiminin tarihsel gelişimini inceleyerek, şekerin devlet tekelinden çıkıp piyasa reformlarıyla metalaşması sürecinin izini sürer. Şeker üretiminin tarihsel işlevleri ve kullanımlarının yanı sıra, pancarın yıllar boyunca çiftçilere güvenilir bir gelir kaynağı sağlayan bir ürün olması pazarın yeniden yapılanmasını çelişkili dinamikler, mücadeleler ve aktörler barındıran bir süreç haline getirmiştir. Çalışma, ikinci olarak, Konya'da gerçekleştirilen saha araştırması aracılığıyla, piyasanın yeniden yapılandırılmasının pancar tarımı üzerindeki sonuçlarını yerel bağlamda analiz ederek, tarımsal Türkiye'nin dönüşümüne ışık tutar. Tarımda artan finansallaşmayla birlikte pancar, sağladığı ağlar ve fırsatlar nedeniyle çiftçilerin dezavantajlı pazar konumlarına rağmen geçimlerini sürdürmelerine katkıda bulunur. Ancak, bu süreçte pancar birincil gelir getiren bir üründen, getireceği kar için değil ikincil faydaları için üretilen bir ürüne dönüşür. Genel olarak bu araştırma, neoliberal küreselleşmenin karmaşık dinamiklerine ve şeker pancarının, çiftçilerin geçim stratejilerindeki rolüne dair içgörüler sunarak Türkiye şeker piyasasının yeniden inşasına ışık tutar.
This dissertation investigates the reconstruction of the Turkish sugar market within the context of neoliberal globalization. It adopts a socially and politically constructed view of neoliberalization and analyzes the reconstruction process and emerging market dynamics at both national and local levels. First, the study examines the trajectory of sugar production, tracing its shift from a state monopoly to market liberalization after the 1980s. The historical functions and uses of sugar production, and also beet production providing farmers with a reliable source of income made the market reconstruction a process harboring conflicting logics, interests, and actors. Second, through field research conducted in Konya, the study analyzes the consequences of market reconstruction on beet farming in the local context, highlighting the transformation of agrarian Turkey. Production quotas, adopted as the main tools for reorganizing production had tremendous effects in the local context. Within a context of increasing financialization of agriculture, beet becomes essential due to the networks and opportunities it provides, allowing farmers to sustain their livelihoods despite their disadvantaged market position. However, during its trajectory, beet also transformed from a primary income-generating crop to a commodity produced not for its profit but for secondary benefits. Overall, this research sheds light on the reconstruction of the Turkish sugar market, offering insights into the complex dynamics of neoliberal globalization and the role of sugar beet in farmers' livelihood strategies.